Vogels in de winter…

De laatste jaren was er nauwelijks sprake van echte winters, de enkele dagen dat koning winter ons verraste met vorst en sneeuw heeft voor de liefhebbers van watervogels nauwelijks problemen opgeleverd. Toch moeten wij watervogelliefhebbers erop voorbereid zijn, dat er een vorstperiode kan aanbreken, waarbij het dan veelal te laat is om dan met de nodige inspanningen voorzieningen kunnen worden getroffen om de watervogels op de juiste wijze door deze periode heen te helpen! Liefhebbers die beschikken over open water hebben buiten de vorstperiode voordelen maar zodra de vorst aanbreekt nadelen, of het moet stromend water zijn. Daarnaast zijn er veel liefhebbers die de waterpartijen voorzien van welwater  of opgepompt bronwater. Dit water heeft als regel een temperatuur van ca. 12º C. Door de pomp continue te laten draaien zal er voldoende water worden aangevoerd waardoor de waterpartij nauwelijks zal bevriezen, dit is uiteraard afhankelijk van de grootte van de waterpartij. Het mag nog zo streng vriezen, watervogels zullen zich graag een maal per dag -en soms wel vaker- in het water begeven om zich te baden. Zelfs vinden dan paringen plaats, ongeacht hoe koud het is! Door het nemen van een dagelijks bad wordt bereikt dat de vetklier blijft functioneren. En dat is heel belangrijk om de veren van het vetlaagje te voorzien. Als hieraan niet kan worden voldaan, zullen de dieren lek worden met alle nadelige gevolgen van dien.

Niet alleen vorst, ook sneeuw kan ons overvallen! Zolang er geen dik pak sneeuw valt, zullen geen extra voorzorgsmaatregelen behoeven te worden genomen. Maar o-wee, als het de spuigaten dreigt uit te lopen. Stuifsneeuw geeft alleen maar plaatselijk een probleem, maar stel dat er een pak sneeuw van zo’n 50 centimeter op het terrein valt! Daar dit veelal in grote lijnen ’s nachts valt, zal het in de vroege morgen zoeken worden waar de dieren zich bevinden. Vervolgens roept de vraag zich op: hoe lang blijft deze massa liggen? In het uiterste geval zullen de dieren in een schuur gehuisvest moeten worden met alle zorgen van dien. Voor velen zal het ondoenlijk zijn het terrein nagenoeg sneeuwvrij te maken. Laten we ons echter geen zorgen maken voordat het zover is. Zaak is het wel om de weerberichten welke ons door de media dan wel via internet worden gegeven, in de gaten te houden. Liefhebbers die dieren onder fijnmazige netten houden doen er goed aan de steundraden te controleren. De gevolgen van met sneeuw beladen ingestorte netten zijn niet te overzien! Zorg eventueel voor een paar extra steunpunten onder de steundraden middels stokken of latten.

Besteed ook aandacht aan onze tuinvogels…!

’s Winters geraken vogels moeilijk aan voedsel. Insecten zijn grotendeels verdwenen en bessen vaak al op. Regen en sneeuw maken het de zaadeters moeilijk om bij hun voedsel te komen. En juist in de winter hebben ze juist extra veel energie nodig om hun lichaamstemperatuur op peil te houden.  Het bijvoederen van vogels in de winter is bij veel mensen dan ook een populaire bezigheid. Niet alleen help je de vogels om barre tijden door te komen, je krijgt er een schitterend schouwspel voor terug! Vogels die vaak verscholen blijven of in een flits voorbij vliegen, laten zich nu gemakkelijk bekijken. Als dat geen win-win situatie is…

Zuiver biologisch gezien hoef je vogels niet bij te voederen. Toch zijn er een aantal redenen waarom Natuurpunt adviseert om tuinvogels in barre tijden te voeren. Allereerst verteren vogels bij strenge vorst snel hun vetreserves om hun hoge lichaamstemperatuur van zo’n 40° te behouden. Een winterkoninkje kan in een koude winternacht wel 10% van zijn lichaamsgewicht verliezen! De dagen zijn ook kort, waardoor er weinig tijd is om voedsel te zoeken. Bovendien is het natuurlijke voedselaanbod van vogels de voorbije decennia sterk afgenomen door verstedelijking, industrialisering en intensivering van de landbouw. Allemaal redenen om het de vogels iets makkelijker te maken. Daar komt bij dat het een bijzonder leuke manier is om uw tuinvogels beter te bekijken…

Veel vogelsoorten zoeken hun voedsel van nature op de grond. Een sneeuwvrije plek is dan ook een geschikte voederplaats, liefst in de buurt van struiken of een haag, zodat vogels bij gevaar snel een veiliger plek kunnen vinden.Het voordeel van een overdekt voederhuisje is dat het voeder beschermd is tegen regen en sneeuw. Een open voederplank daarentegen heeft weer het voordeel dat deze makkelijk toegankelijk is. Een open voederplank moet opstaande randen hebben van enkele centimeters. Openingen op de hoeken zorgen voor de afvoer van regenwater.Het is bovendien belangrijk dat je de voedertafel regelmatig schoonmaakt met heet water en een borstel. Dit voorkomt dat vogels ziek worden van beschimmeld en rottend voedsel. Daarnaast kan een vervuilde voederplan een besmettingshaard zijn waar vogels elkaar besmetten met ziektekiemen. In de winter zijn vogels verzwakt en daardoor extra kwetsbaar. Let op dat de plank of het huisje zo staat opgesteld dat er geen kat bij kan. Plaats ze daarom op minimaal 1,50 meter van de grond.

Tuinvogels zijn dankbare gasten. Ze vrolijken uw tuin of balkon op als ze daar iets eetbaars kunnen vinden. Hoe groot of hoe klein uw tuin is maakt ze niet uit. U kunt heel makkelijk een goede gastheer of gastvrouw voor uw tuinvogels zijn. U hoeft ze alleen maar wat voedsel, water en beschutting te bieden.

Chris Cornelissen 

>Trekvogels zie de website van Natuurpunt